Trzeba mieć nadzieję, że ten stan zagrożenia powoli się wygasza, chociaż w opinii epidemiologów w każdej chwili może nastąpić kolejny atak tego groźnego wirusa, stąd też apelują o zachowanie dyscypliny izolowania się, no i noszenia maseczek.

Taka sytuacja domowego „aresztu” związanego z administracyjnymi rygorami u wielu z nas wzbudziła uzasadnione zainteresowanie historią w kontekście podobnych ataków mikrobów w bliższej i dalszej przeszłości. W naszej europejskiej kulturze zwykle odwołujemy się do antycznego Rzymu. Na przykład amerykański historyk Kyle Harper zwraca uwagę w swoich publikacjach na fakt, że najlepsze czasy Rzymu przypadają na optymalne warunki klimatyczne, czyli okres Rzymskiego Optimum Klimatycznego przypadającego na czas od 200 r. p.n.e. do 150 r. n.e.. W tym okresie w basenie Morza Śródziemnego utrzymywały się temperatury wyższe niż przeciętnie, a warunki pogodowe były sprzyjające rozwojowi najważniejszej dla rodzącego się imperium formy gospodarki, jakim było rolnictwo. Sytuacja zaczęła się pogarszać ok. 150 r. n.e., kiedy to wylewy Nilu będące ważnym elementem utrzymującym żyzność „egipskiego spichlerza” straciły powtarzalny, stabilny charakter i zaczęły pojawiać się susze oraz fale chłodu. Pogarszanie się klimatu nie było największym problemem, gdyby tym zmianom nie towarzyszyła epidemia, która w około roku 160. n.e. przyniosła śmierć 7-8 mln mieszkańców imperium. Wśród ofiar plagi Antoninów znalazł się cesarz Marek Aureliusz. Co było przyczyną kataklizmu? Być może ospa, ale badacze nie są co do tego zgodni.

Kolejnym ciosem okazała się plaga Cypriana, a była nią epidemia lat 240. n.e. o nieznanej przyczynie, po której nastąpiła wymiana elit politycznych i proces przyspieszonej zmiany kulturowo-cywilizacyjnej, której efektem stało się uznanie chrześcijaństwa i odbudowa imperium w IV w. do pozorów dawnej potęgi, której symbolem była licząca 500 tys. żołnierzy armia. Nieuchronnie nadchodziły zmiany klimatyczne, ochładzanie się klimatu z kulminacją w okresie lat 536 – 660, nazwanym Późną Antyczną Małą Epoką Lodową. W roku 541 w Pelusium w Delcie Nilu pojawił się nowy patogen, a była nim bakteria Yersinia pestis i wywoływana przez nią choroba – dżuma, która pod nazwą plagi Justyniana od imienia panującego wówczas w Bizancjum cesarza, w 18 falach przez 200 lat, do roku 755 niszczyła Azję, Afrykę i Europę. Pochłonęła ona od 20 do 50 mln ofiar, swą bezwzględną brutalnością oznaczając nieodwracalny koniec wcześniejszego świata. Bizancjum, liczące przed wybuchem pandemii ok. 30 mln mieszkańców, po zakończeniu tego morderczego cyklu skurczyło się o ponad połowę, do mniej niż 15 mln. Warto zauważyć, że pandemia skończyła się równie nieoczekiwanie, jak się zaczęła! To tylko jeden z przykładów pandemii, które pojawiały się w czasach nowożytnych na naszym kontynencie oraz jego bliższych i dalszych okolicach. Czy ta obecna globalna pandemia jest jedynie przemijającym zagrożeniem dla zdrowia, z którym sobie poradzimy dzięki sprawności nowoczesnej medycyny i służb państwowych? Na to pytanie dzisiaj trudno jest oczekiwać wiarygodnej odpowiedzi.

Po tym wprowadzeniu nawiązującym do obecnej pandemii, tradycyjnie przejdę do omówienia zawartości tego stosunkowo obszernego zeszytu, który otwiera artykuł Andrzeja Wesołowskiego poświęcony krytycznemu spojrzeniu na globalne ocieplenie klimatu. Ten sporej objętości materiał jest trzecim poświęconym temu zagadnieniu tego Autora. W nr 6-7/2018 znajdziecie Państwo pierwszy artykuł pt. „Globalne Ocieplenie Klimatu” – co o tym powinniśmy wiedzieć? Z kolei w nr 11-12/2019 drugą publikację pt. „Polska a ocieplenie klimatu”. W bieżącej publikacji Autor przedstawił i przeanalizował fakty związane z szeroko obecnie dyskutowanym ociepleniem klimatu. Ocenia on, że dyskutowane od lat przyczyny globalnego ocieplenia klimatu nie są tak jasne i pewne jak się nam wcześniej wydawało. Zdaniem Autora globalne ocieplenie klimatu jest teorią nie popartą faktami i eksperymentami. W jego ocenie zmiany klimatyczne w przeszłości i obecnie spowodowane są przez otaczające nas środowisko, m. in. przez takie zjawiska jak np. fluktuacja położenia osi Ziemi i jej pola magnetycznego. Wszystkie trzy opracowania w mojej ocenie są niezwykle ciekawe 56 3-6/2020 Technika Chłodnicza i Klimatyzacyjna 20 LAT DZIAŁALNOŚCI i bogato ilustrowane materiałami źródłowymi. Zmuszają one czytelnika do zastanowienia i krytycznej oceny dość jednostronnej narracji prezentowanej od kilku lat w środkach masowego przekazu. Jednocześnie są one w wielu aspektach polemiczne.

Kolejna pozycja, to publikacja poświęcona jakości powietrza, jej autorem jest Krzysztof Kaiser, który na wstępie stwierdza, że zanieczyszczenia powietrza często są przyczyną występowania chorób dróg oddechowych, ale nie tylko. Równie niekorzystne dla naszego zdrowia jest całkowite wyjałowienie powietrza z zanieczyszczeń, ponieważ życie „pod kloszem” generalnie osłabia organizm. Ważną rolę w zachowaniu odpowiednich warunków higienicznych w środowisku wewnętrznym obsługiwanym przez instalacje klimatyzacji i wentylacji odgrywa prawidłowa ich eksploatacja, w tym okresowa wymiana filtrów powietrza. Zachęcam Państwa do lektury tego opracowania, szczególnie ciekawego jeśli chodzi o przybliżenie mechanizmu przenikania i oczyszczania powietrza w naszym układzie oddechowym. W nawiązaniu do aktualnie panującej w naszym kraju pandemii koronawirusa publikujemy zalecenia dotyczące ograniczenia ryzyka związanego z przenoszeniem wirusa COVID – 19. Pochodzą one z dwóch niezależnych źródeł, a są to zalecenia Stowarzyszenia AREA oraz Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego PZH.

W numerze prezentujemy 6 część przygotowanych przez Tomasza Klinkosza wymagań Urzędu Dozoru Technicznego dla urządzeń ciśnieniowych w instalacjach chłodniczych. W tej części Autor odpowiada na pytanie, jak w jaki sposób należy zapewnić bezpieczeństwo modyfikując takie instalacje. Instalacje chłodnicze podlegają procesom, które można ująć jako cykl ich życia technicznego. Można w nim wyróżnić kilka charakterystycznych etapów, począwszy od koncepcji projektu, procesu projektowania i realizacji, następnie eksploatacji, modernizacji i modyfikacji, a kończąc na wyłączeniu z eksploatacji. Jak z powyższego wynika, modernizacje i modyfikacje instalacji procesowych są naturalnym etapem ich cyklu życia. Wobec tego w procesie wprowadzania zmian niezbędne jest ich planowanie przed ich wprowadzeniem, w tym analizowanie wpływu przewidywanych zmian na bezpieczeństwo osób i środowiska. Celowość takiego podejścia wynika również ze znacznych kosztów wynikających z błędnie wprowadzonych zmian, w wyniku których może zostać obniżony poziom bezpieczeństwa instalacji. W takim przypadku podczas doraźnego badania eksploatacyjnego, organ właściwej jednostki dozoru technicznego zobowiązany jest do wydania zaleceń, a niekiedy wstrzymania eksploatacji urządzeń objętych dozorem technicznym w instalacji.

W dalszej części numeru sporo miejsca poświęciliśmy odnawialnym źródłom energii. W pierwszej publikacji Hubert Gosiewski prezentuje sposoby monitorowania instalacji fotowoltaicznych wraz z ich charakterystyką techniczną. Za sprawą dużego postępu technologicznego w tej dziedzinie, szerokiej dostępności produktów na rynku, a także spadku ich cen w porównaniu do lat ubiegłych, fotowoltaika cieszy się coraz większą popularnością w Europie i w Polsce. Na rosnącą z każdym rokiem jej popularność istotny wpływ mają niewątpliwie dostępne formy dofinansowania wypłacanego m. in. przez NFOŚiGW. Z kolei Marcin Szatkowski omawia problem opłacalność zastosowania kolektorów słonecznych i alternatywnie instalacji fotowoltaicznej na przykładzie wolnostojącego budynku mieszkalnego. W artykule przedstawione zostały podstawowe rozwiązania techniczne instalacji solarnych i fotowoltaicznych stosowane obecnie w wolnostojących budynkach mieszkalnych. Na tym tle zaprezentowany został projekt koncepcyjny instalacji solarnej i fotowoltaicznej wraz z przeprowadzoną analizą techniczno-ekonomiczną zaproponowanych rozwiązań. Zbadano możliwości ich finansowania z funduszy proekologicznych. W trzeciej publikacji Katarzyna Bartosik prezentuje analizę techniczno-ekonomiczną wykorzystania OŹE w infrastrukturze wybranego budynku pasywnego.

W dziale technologii chłodniczej żywności zamieściliśmy część 2 cyklu poświęconego taśmowym fluidyzacyjnym tunelom zamrażalniczym, którego autorem jest inż. Stefan Golus.

Warto przypomnieć, że fluidyzacją nazywa się proces, w którym przez warstwę sypkich produktów, rozłożonych na poziomym sicie przedmuchiwane jest powietrze z prędkością, która wywołuje zjawisko „wrzenia”, przy czym produkt pod wieloma względami zachowuje się jak ciecz. Jeżeli na przykład do łoża fluidyzującego wsypie się dodatkową porcję produktu na jednym końcu to „popłynie” on samoczynnie w kierunku drugiego końca, wyrównując poziom produktu na całej powierzchni łoża. Autorem drugiej publikacji jest Jacek Postolski, a jej tematem jest przemysłowa produkcja mrożonych frytek.

W dziale urządzeń chłodniczych Krzysztof Dunowski prezentuje nowe agregaty firmy Emmerson typu EazyCool ZX - wersja Small, natomiast Dagmara Przepióra przykład wykorzystanie CO2 jako czynnika chłodniczego w samochodowych agregatach chłodniczych. Z kolei Andrzej Wesołowski podejmuje temat amoniakalnych instalacji chłodniczych, w którym szczególną uwagę zwraca na przykłady wypadków wycieku amoniaku i ich zidentyfikowane przyczyny. Autor przedstawia warunki, jakie muszą być spełnione przy pracy z amoniakalnymi układami chłodniczymi. Jest to zagadnienie bardzo szerokie i każda z osób pracujących z amoniakiem ma inne w tym zakresie doświadczenia. Podstawowym wymogiem jest zapewnienie takiej obsługi amoniakalnej instalacji chłodniczej, aby uniknąć przypadków jego wycieku czy wypływu.

W dziale informacji zamieściliśmy relację Fundacji PROZON z Targów Forum Wentylacja – Salon Klimatyzacja 2020 oraz tradycyjnie relację fotograficzną z kolejnych szkoleń i egzaminów na certyfikat kompetencji w zakresie ustawy F-gazowej, które odbyły się w ostatnim okresie w Gdańskim Centrum Szkoleń i Certyfikacji. W materiałach sponsorowanych firma Panasonic prezentuje nowoczesne systemy chłodzenia dla międzynarodowej firmy technologicznej, z kolei firma Midea prezentuje nowe urządzenie, w którego konstrukcji znajduje się zarówno jonizator jak i filtr hepa.

Jesteśmy przekonani, że prezentowane w tym numerze materiały będą dla Państwa interesującą i użyteczną lekturą.