Szanowni Czytelnicy!

Kiedy piszę tego wstępniaka jest 24. dzień maja br., a to oznacza, że za dwa dni czekają Polaków niezwykle ważne dla każdego z nas, ale i dla Polski wybory do Parlamentu Europejskiego. Nie trzeba być szczególnie zainteresowanym tym co od kilku lat dzieje się na naszym kontynencie, ale i szerzej w innych częściach świata, aby dostrzec proces rosnącej obecności populistów i to o poglądach skrajnie prawicowych, określających się narodowcami. Swoją obecność sygnalizują dobrze zorganizowanymi marszami swoich zwolenników, które odbywają się na ulicach wielu polskich miast, w tym i w Gdańsku.

Tu zresztą nie tak dawno w uzupełniających wyborach na miejsce zamordowanego w styczniu br. w brutalny sposób Pawła Adamowicza, jednym z kandydatów był przedstawiciel tego nurtu pochodzący z Torunia. Przed tamtymi wyborami po ulicach naszego miasta krążył pojazd prezentujący najważniejsze punkty programu tego kandydata, które wśród wielu, szczególnie starszych mieszkańców budziły spory niepokój, a często i strach. Zapowiadały to co z taką tragiczną skutecznością nastąpiło w Niemczech po 1933 roku. 

Tego typu poglądy są również nieobce między innymi administratorom Sanktuarium na Jasnej Górze w Częstochowie, co winno każdego myślącego rodaka zmusić do głębszej refleksji nad przyszłością nas tu i teraz. Podobne procesy mają miejsce w Niemczech, Francji, na Węgrzech, we Włoszech, Austrii, i in., słowem w całej Europie. Z tego faktu jednoznacznie wynika niezwykła waga obecnych wyborów do Parlamentu Europejskiego, ponieważ przy beztroskim potraktowaniu tego obywatelskiego obowiązku przez znaczną część obywateli, ich wynik może zagrażać spójności UE. Wówczas do głosu dojdą państwa tzw. narodowe, które w przeszłości dwukrotnie doprowadziły do wybuchu I-ej i II-ej Wojny Światowej. Jakie konsekwencje miało to dla naszego państwa i narodu, każdy myślący Polak powinien znać z rodzinnych tragedii tamtych lat. Ten numer naszego czasopisma trafi do Państwa rąk za kilkanaście dniu, kiedy już znany będzie wynik wyborów zarówno na poziomie naszego kraju jak i w całej UE.

W tym miejscu przywołam treść specjalnego apelu Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich i Parlamentu Studentów Rzeczypospolitej Polskiej: „Obecność Polski w strukturach europejskich i związana z tym możliwość korzystania z programów Unii Europejskiej przyczynia się znacząco do modernizacji polskich uczelni, a studentom i pracownikom daje nowe możliwości rozwoju. To właśnie dzięki Unii Europejskiej w każdym jej kraju członkowskim polscy studenci mogą kształcić się na takich samych zasadach i mają takie same prawa jak obywatele tego kraju. Jest niezwykle istotne, aby Polska, świadoma swojej roli w Unii Europejskiej, korzystała z przysługujących jej praw, a obywatele czynnie brali udział w kreowaniu kierunków rozwoju Europy. Jako członkowie polskiego społeczeństwa mamy możliwość udziału w wyborach bezpośrednich do jednej z najważniejszych instytucji Unii Europejskiej, jaką niewątpliwie jest Parlament Europejski. Jego zadaniem jest współdecydowanie o większości aktów prawnych uchwalanych w Unii i dotyczących jej państw członkowskich, odnoszących się m.in. do szkolnictwa wyższego. Zwracamy się zatem do wszystkich obywateli naszego kraju, a zwłaszcza do członków wspólnoty akademickiej – studentów i pracowników uczelni, z apelem o powszechny udział w nadchodzących wyborach do Parlamentu Europejskiego. Niech nie pozostanie nam – Polakom – obojętny rozwój i nasza przyszłość. Oddajmy swój głos”. Na koniec przytoczę słowa Cypriana Kamila Norwida: „Umiemy się tylko kłócić albo kochać, ale nie umiemy się różnić pięknie i mocno. U nas energia wyprzedza zawsze inteligencję”. Oby te oceny naszego wieszcza pochodzące z końca XIX wieku obecnie się nie potwierdziły, taką mam nadzieję na dwie doby przed niedzielnymi wyborami.

Po moich jeszcze przedwyborczych refleksjach przejdę do krótkiego omówienia zawartości tego numeru, który otwiera artykuł Krzysztofa Jurczyńskiego i Pawła Koszorka poświęcony wymaganiom stawianym urządzeniom przeznaczonym do wentylacji pomieszczeń o podwyższonych standardach higieny. Obiekty o podwyższonych standardach higienicznych to obiekty charakteryzujące się specjalnymi wymaganiami, a odstępstwo od nich może prowadzić nawet do śmierci przebywających w nich osób. Sercem każdego układu wentylacji jest centrala wentylacyjna lub klimatyzacyjna. W obiektach higienicznych należy stosować rozwiązania zgodne z normami VDI 6022 oraz jeżeli to konieczne DIN 1946-4, które powinny cechować się możliwością łatwego utrzymania czystości wewnątrz. Niezwykle ważne jest, aby wybierane rozwiązania były urządzeniami dedykowanymi do zastosowań higienicznych.

W dziale technologii chłodniczej żywności Grzegorz Mizera omawia badania innowacyjnego układu chłodniczego komory przechowalniczej. Innowacyjność badanego systemu polega na zastosowaniu nietypowej konstrukcji układu chłodniczego komory, mającego na celu osiągnięcie lepszych parametrów technologicznych przechowywania warzyw i owoców, niż w przypadku układów tradycyjnych. Rozwiązanie to pozwala na wykorzystanie tzw. swobodnego chłodzenia (free coolingu) podczas ujemnych temperatur zewnętrznych, ciepła odpadowego skraplania do odtajania wentylatorowej chłodnicy powietrza oraz, co jest ostatnio bardzo pożądane, wykorzystać naturalny czynnik chłodniczy jakim jest propan (R290). Po raz kolejny Krzysztof Kaiser podejmuje temat instalacji gazów medycznych, sprężonego powietrza i próżni. Sprężone gazy i pary znajdują szerokie zastosowanie w różnych gałęziach przemysłu, m. in. w przemyśle spożywczym, chłodnictwie i transporcie. W prezentowanym cyklu artykułów omawiane są niezbędne w codziennej eksploatacji zagadnienia z zakresu termodynamiki gazów, wymiany ciepła, działania urządzeń i instalacji gazów medycznych, obsługi tych instalacji oraz obsługi butli gazowych. Publikowana w tym numerze część 12 i ostatnia tego cyklu poświęcona jest instalacjom elektrycznym stosowanym w układach instalacji sprężonego powietrza, próżni i gazów medycznych.

W dziale poświęconym niekonwencjonalnym źródłom energii prezentujemy część drugą publikacji Szymona Chrzanowskiego omawiającego projekt instalacji fotowoltaicznej przeznaczonej dla wielorodzinnego budynku mieszkalnego, pokrywającej jego zapotrzebowanie na energię elektryczną. W założeniu system ten przewidziany jest do połączenia z publiczną siecią energetyczną (ang. on-grid), a zatem wytworzona w nim energia elektryczna będzie wykorzystywana przez urządzenia znajdujące się w przyjętym do analizy budynku, a ewentualna jej nadwyżka będzie odsprzedawana do sieci. Takie rozwiązanie pozwala na znaczne zmniejszenie rocznych kosztów ponoszonych przez mieszkańców budynku na jej zakup.

Aby docenić i przedstawić dorobek znaczących dla branży i jej otoczenia osób, od 1996 roku prezentowaliśmy w naszym czasopiśmie ich sylwetki i dorobek zawodowy. Niestety wielu z nich nie ma już z nami, co skłoniło redakcję do ich przypomnienia w bieżącym roku w podobnej jak przed laty konwencji. Dział, w którym przypominamy wspomniane osoby zatytułowaliśmy „Sylwetki i dorobek osób zasłużonych dla chłodnictwa i klimatyzacji”. Pierwszą z nich był prezentowany w nr 1-2/2019 „TCHiK” doc. dr inż. Aleksander PALIWODA (s.31-36), który niewątpliwie był i jest nadal autorytetem dla starszego pokolenia osób aktywnie działających w obszarze techniki chłodniczej. W tym numerze prezentujemy sylwetkę i dorobek naukowo- -badawczy prof. dr inż. Wiktora WASILUKA, twórcy m. in. rodzimej szkoły projektowania systemów wentylacji i klimatyzacji na statkach morskich. Prezentowane materiały są przedrukiem z nr 7/1998 „TCHiK” (s.278 - 290).

Wśród licznej rodziny mechaników, absolwentów Politechniki Gdańskiej, są także osoby powszechnie znane i wielce zasłużone dla środowiska, regionu, czy kraju, które osiągnęły nie tylko sukces w pracy inżynierskiej, czy akademickiej. Są też absolwenci, którzy większą część życia zawodowego poświęcili pasji odległej od inżynierskich specjalności. Do tych osób bez wątpienia zaliczyć należy pana Edwarda Kajdańskiego – dziennikarza, pisarza, malarza i dyplomatę, absolwenta Wydziału Technologii Maszyn. Jego sylwetkę i dorobek prezentuje doskonale znany naszym Czytelnikom ze swoich wcześniejszych artykułów na łamach naszego czasopisma, prof. Adam Barylski.

Jesteśmy przekonani, że prezentowane w tym 279. numerze „Techniki Chłodniczej i Klimatyzacyjnej” artykuły i materiały informacyjne będą dla Państwa ciekawą i użyteczną lekturą.