Wykorzystując wieloletnie doświadczenia firmy DLK w zakresie oddymiania w niniejszym artykule przedstawiono nowoczesny system wentylacji i oddymiania garaży. System ten nie wymaga stosowania sieci kanałów wentylacyjnych ani kosztownych klap czy przegród ogniowych, czy wreszcie instalacji tryskaczowej.

Podstawowe zalety tego systemu to:

• szybkie zlokalizowanie źródła pożaru,

• brak oddzielnych stref pożarowych i przegród ogniowych,

• znacznie ułatwiona akcja ratownicza straży pożarnej,

• efektywny i równomierny przepływ powietrza zewnętrznego w całej kubaturze garażu.

Garaże średniej wielkości jak też duże (powierzchnia > 1000 m²) lokalizowane są w większych miastach w ścisłym centrum albo w bezpośrednim sąsiedztwie dużych centrów handlowych. Pożary wybuchające w takich obiektach powodują znaczne straty materialne pociągając za sobą niekiedy ofiary w ludziach.

Stąd tak ważną sprawą jest wybór optymalnego sytemu wentylacji i oddymiania.

Normy europejskie określają garaż podziemny, jeśli jego podłoga leży głębiej niż 1,3 m poniżej poziomu terenu, zaś garaż jest naziemny, jeśli jego podłoga leży powyżej tej głębokości.

Dla przykładu pokazano (rys. 1) jak wygląda garaż po ugaszeniu pożaru. Z uwagi na niewłaściwy wybór systemu sygnalizacji i oddymiania niemożliwe było tutaj szybkie dotarcie straży pożarnej do płonącego samochodu, wskutek czego doszło do spalenia samochodów stojących obok.

Rys. 1. Efekt pożaru w garażu

Głównym celem opisywanego tutaj systemu jest jak najszybsze zlokalizowanie źródła pożaru i zapewnienie, w krótkim czasie, dobrej widoczności dla straży pożarnej.

Praktyka pokazała, iż z uwagi na bardzo intensywne wydzielanie się dymu z płonącego pojazdu, najważniejsze są pierwsze minuty pożaru. Dym bardzo szybko wypełnia przestrzeń garażu, natomiast tradycyjne systemy oddymiania potrzebują stosunkowo długiego czasu aby umożliwić prowadzenie akcji ratunkowej.

W 1-ej fazie pożaru powstający dym unosi się ku górze i zbiera się pod stropem. W miarę trwania pożaru dym zalega w górnej strefie garażu. Jeśli w pobliżu miejsca pożaru istnieją otwory wyciągowe, istnieje szansa na to, aby dolna strefa garażu była wolna od dymu, co ułatwia znacznie akcję ratunkową. W przypadku braku takich otworów wyciągowych w pobliżu płonącego pojazdu (co ma miejsce w większości przypadków), gdzie dymy muszą przebyć dłuższą drogę aby mogły być usunięte na zewnątrz, dochodzi do znacznego schłodzenia dymów poprzez ich kontakt z otaczającymi je chłodnymi powierzchniami (strop, ściany, podłoga), wskutek czego opadają one ku dołowi i stopniowo wypełniają całą przestrzeń.

Obciążenie pożarowe jednego płonącego samochodu wynosi średnio 150 kWh/m², zaś ilość dymu uwolnionego poprzez pożar 1 samochodu wynosi 12 000-16 000 m³/h.

Już na podstawie powyższych informacji stwierdzić można, że tradycyjne, drogie systemy centralnej wentylacji i oddymiania, uzupełnione o instalację tryskaczową, często nie spełniają oczekiwań użytkownika zwłaszcza w aspekcie szybkiej i efektywnej akcji ratunkowej.

Należałoby stworzyć system, który bardzo szybko usuwa dymy z całej przestrzeni garażu niezależnie od tego, gdzie ma miejsce pożar!

Rys. 2. Wentylator garażowy strumieniowy DLK, typ VST-G400-2-K: 1 - wentylator osiowy, 2 - tłumik, 3 - dysza wlotowa, 4 - skrzynka podłączeniowa

Podstawą w omawianym systemie jest zastosowanie wentylatorów strumieniowych (rys. 2) o odpowiednim ciągu i przemiennym, o 180^O, kierunku nawiewanego strumienia. Współpracują one z głównymi wentylatorami powietrza zewnętrznego i wentylatorami wyciągowymi, które zamontowane są najczęściej w odpowiednich szachtach usytuowanych po przeciwnych stronach wentylowanego obiektu.

Zadaniem projektanta jest m.in. dokonanie podziału powierzchni garażu na strefy i wykonanie schematu działania urządzeń w przypadku pożaru. Jeśli pożar wybucha w danym miejscu i strefie, następuje włączenie maksymalnego ciągu wentylatorów strumieniowych zamontowanych w danej strefie. Powstające dymy usuwane są przez te wentylatory w kierunku najbliżej znajdujących się wentylatorów wyciągowych w szachtach tak, aby jak najszybciej stworzyć w zagrożonej strefie przestrzeń wolną od dymów. Kierunek nawiewu odpowiadający kierunkowi usuwania dymów może być różny, zależnie od zlokalizowania miejsca, w którym wybuchł pożar. Należy tutaj zaznaczyć, iż wszystkie wentylatory, tak strumieniowe jak również te, które są zainstalowane w szachtach, są napędzane silnikami elektrycznymi o zmiennych kierunkach obrotów.

Zmiana kierunku nawiewu w omawianych tutaj wentylatorach strumieniowych odbywa się automatycznie. Jest logiczne, że wybór kierunku nawiewu (kierunek usuwania dymów) powinien być taki, aby dymy mogły być usunięte na zewnątrz na jak najkrótszej drodze. Stąd wniosek, że również główne wentylatory centralne muszą posiadać możliwość pracy w obu kierunkach. Główny wentylator nawiewny staje się wywiewnym a wywiewny nawiewnym. Stan pożaru w dwóch różnych strefach pokazano na rys. 3 i 4.
(...)

Wojciech KLAJNERT, Kraków

Więcej informacji na łamach miesięcznika Chłodnictwo&Wentylacja nr 3/2004.